भाऊसाहेब पाटणकर

1]

उन्मेष ज्यांच्या यौवनाचा कधीच ना झाला कमी
प्यायले जे खूप परि वाटे ज्यांना झाली कमी
त्यांच्याच साठी गातो आम्ही अमुची शायरी
सांगतो इतरांस बाबा वाचा सुखाने ज्ञानेश्वरी

2]

जातो जिथे उपदेश आम्हा सांगतो कोणीतरी..

चारीकडे दासबोध... अन.. चोहीकडे ज्ञानेश्वरी..

काळजी अमुच्या हिताची.. एवढी वाहू नका..

जाऊ सुखे नरकात आम्ही.. तेथे तरी येऊ नका!!!!

3]

दोस्तहो त्यांच्या सौन्दर्याने नाही आम्हाला रडविले

जे काय रडविले ते आमुच्या संयमाने रडविले

4]
आसवे इतुक्याचसाठी नाही कधीच मी गाळली
गाळायची होती अशी की नसतील कोणी गाळली
आसवांच्या या धनाला जाणून मी सांभाळले
आज या वृद्धापकाळी यांनी मला सांभाळीले
5]
लाभला एकांत जेंव्हा, सरणात त्या माझ्या मला
रोखता आलाच नाही, पूर अश्रूंचा मला
जेंव्हा चिता ही आसवांनी , माझी विझाया लागली
चिंता कसा जळणार आता, याचीच वाटू लागली
6]
मानतो ना देव आम्ही नाही कुठे ऐसे नव्हे
मानतो इतुकेच की तो आमचा कोणी न्व्हे

आहोत एवढे बेधुंद, कि ही धुद हि साधी नव्हे.
वाटेल तरी मेलो, मेला दुसरा कुणी आम्ही नव्हे
7]
भास्करा येते दया मला तुझी आधीमधी

आहेस का तू पाहिली रात्र प्रणयाची कधी?

सूर्य उत्तर देतो -

आम्हासही ह्या शायराची कीव केऊ लागते

ह्याच्या म्हणे प्रणयास ह्याला रात्र यावी लागते!


8]
मृत्यो अरे येतास जरा का.. घेउनी साकार तू..
सांगितले असते तुला मी.. कोण मी.. अन.. कोण तू...
तुजसवे लढण्यात ऐसी.. शान असती वाटली..
घरच्या घरी मरण्यात ऐसी.. लाज नसती वाटली..
9]
दोस्तहो दुनियेस धोका
मेलो तरी आम्ही दिला
येऊनही नरकात
पत्ता कैलासाचा
आम्ही दिला

यापुढील शेर फारच मजेदार आहे

पण हाय वास्तव्य माझे
सर्वास कळाले शेवटी
सारेच दोस्त माझे
येथेच आले शेवटी


10]
सांगेल काही भव्य ऐसी शायरी माझी नव्हे
तो कविंचा मान तितुकी पायरी माझी नव्हे


आम्ही अरे साध्याच अपुल्या जीवना सम्मानितो
सम्मानितो हासू तसे या आसवा सम्मानितो


जाणीतो अंती आम्हाला मातीच आहे व्हायचे
नाहीतरी दुनियेत दुसरे काय असते व्हायचे?


मानतो देवास ना मानतो ऐसे नव्हे
मानतो इतुकेच की तो आमुचा कोणी नव्हे


आहो असे बेधूद अमुची धुंद ही साधी नव्हे
मेलो तरी वाटेल मेला, दुसरा कुणी, आम्ही नव्हे

11]

नाजूकता ऐसी कुणी पाहिली नाही कधी 
नजरही आम्ही तिच्यावर टाकली नाही कधी 
भय आम्हा नाजूकतेचे हेच होते वाटले 
भारही नजरेतला या सोसेल नव्हते वाटले

टाकसी हळुवार अपुली नाजूक ईतुकी पाऊले
टपकती हलकेच जैसी परिजाताची फ़ुले
नाजूकता जाणून आम्ही आधीच होती बिछवली
पायातळी केव्हाच तुझिया विकल ह्रुदये आपुली

इतुका तरी हा स्पर्श ह्रुदया होईल होते वाटले 
इतुके तरी सद्भाग्य उदया येईल होते वाटले 
कल्पना नाजूकतेची आम्हासही नव्हती कधी 
गेली आम्हा तुडवून आम्हा कळलेच ना गेली कधी

12]

एकदा मेल्यावरी मी परतुनी आलो घरी
तेच होते दार आणि तीच होती ओसरी ।

होती तिथे तसबीर माझी भिंतीवरी टांगली
खूप होती धूळ आणि कसर होती लागली ।

द्रवलो तिला पाहून, होती शेवटी माझीच ती
दिसली मला पण आज माझ्या प्रेताहुनी निस्तेज ती ।

बोलली की हीच का, माझ्यावरी माया तुझी
गेलास ना टाकून, होती प्रत्यक्ष जी छाया तुझी ।

बोलली हे ही तुला का सांगावया लागते
मेल्यावरी जगण्यास वेड्या, खूप कीर्ति लागते ।

होऊनी स्वार्थांध नुसता, कैसातरी जगलास तू
आहेस का, केला कुठे, जगण्याविना पुरुषार्थ तू? ।

समजली ना, आता तरी, आपुली स्वत:ची पायरी
समजले ना काय मिळते, नुसती करूनी शायरी? ।

ओशाळलो ऐकून, नेली तसबीर मी ती उचलुनी
सांगतो ह्याची तिथे, चर्चाही ना केली कुणी ।

13]
पत्रे तिला प्रणयात आम्ही खुप होती धाडली,
धाडली आशी होती की नसतील कोणी धाडली

धाडली मजला तिने ही, काय मी सांगु तीचे
सव॔ ती माझीच होती, एकही नव्हते तीचे

पत्रात त्या जेव्हां तिचे ही पत्र हाती लागले
वाटले जैसे कोणाचे गाल हाती लागले

पत्रात त्या हाय ! तेथे काय ती लिहीते बघा
माकडा आरशात आपुला चेहरा थोडा बघा

साथ॔ता संबोधनाची आजही कळली मला
व्यर्थता या य़ौवनाची तिही आता कळाली मला

नाही तरिही धीर आम्ही सोडीला काही कुठे 
ऐसे नव्हे की माकडाला, माकडी नसते कुठे

14]

हसतील ना कुसुमे जरी, ना जरी म्हणतील 'ये'

पाऊल ना टाकू तिथे, बाग ती आमुची नव्हे
भ्रमरा परी सौंदर्य वेडे, आहो जरी ऐसे अम्ही
इष्कातही नाही कुठे, भिक्षुकी केली अम्ही

खेळलो इष्कात आम्ही, बेधुंद येथे खेळलो
लोळलो मस्तीत नाही पायी कुणाच्या लोळलो
अस्मिता इष्कात सार्या, केव्हाच नाही विसरलो
आली तशीही वेळ तेव्हा इष्क सारा विसरलो

रडलो आम्ही इष्कात, जेव्हा आम्हा रडावे वाटले
तेव्हा नव्हे इष्कास जेव्हा आम्ही रडावे वाटले
आसूवरी अधिकार हाही, इष्कात ज्याला साधला
नुसताच नाही इष्क त्याला मोक्ष आहे साधला

बर्बादिची दीक्षा जशी इष्कात आम्ही घेतली
इष्कही बर्बाद करण्या, माघार नाही घेतली
ना रडू नुसतेच आम्ही, हाय ना नुसते करु
आहो शिवाचे भक्त आम्ही, हेही करु तेही करु

नव्हता तसा केवीलवाणा, इष्क केव्हा आमुचा
होता पुरे प्रणयात सारा, नुसता इशारा आमुचा
दोस्तहो, या अप्सरांनी नाही आम्हांला रडविले
रडविले जे काय आमुच्या संयमाने रडविले

हे खरे आहो अम्हीही इष्कात या रडलो कधी
रडलो असे इष्कात नाही नयनासही कळले कधी
15]स्वप्न

भीती तिला प्रणयात कोणी पाहील याची वाटते
येवूनही स्वप्नी माझ्या हेच तिजला वाटते

म्हणते कशी कैसी तरी स्वप्नात ह्या आले तुझ्या
सारेच पण आहेत बाई भोवती जागे तुझ्या

जाणते सर्वांस यांना मी ही नव्हते साधी तशी
स्वप्नातही येतील मेले मी जशी आले तशी

भेटण्या जेव्हा तिच्या स्वप्नात मी गेलो तिथे
स्वप्नातही अपुल्या स्वत:च्या हाय ती नव्हती तिथे

त्रास ऐशा अप्सरेला हाच असतो सारखा
नेतो तिला उचलून जो तो आपुल्याच स्वप्नी सारखा

ऐकिले दुसर्‍या कुणाच्या स्वप्नात ती आहे तिथे
बोलाविले नव्हते तरीही धावुनी गेलो तिथे

आता तरी दुर्दैव वाटे नकीच माझे संपले
पोचण्या आधीच ते ही स्वप्न सारे संपले

16] मृत्यू
जन्मातही नव्हते कधी मी, तोंड माझे लपविले

मेल्यावरी संपूर्ण त्यांनी, वस्त्रात मजला झाकले


आला असा संताप मजला, काहीच पण करता न ये
होती आम्हा जाणीव की, मी मेलो, आता बोलू नये


कफ़न माझे दूर करुनी, पाहिले मी बाजूला
एकही आसू कुणाच्या, डोळ्यात ना मी पाहिला


बघुनि हे, माझेच आसू धावले गालावरी
जन्मभर हासून मी, रडलो असा मेल्यावरी


मरता आम्ही, शोकार्णवी बुडतील सारे वाटले
श्रद्धांजली तर जागजागी देतील होते वाटले


थोडे जरी का दु:ख माझे, असता कुणाला वाटले
जळण्यातही सरणात मजला, काहीच नसते वाटले


ऐसे जरी संतोष तेव्हा मानिला इतुकाच मी
कळलेच ना तेव्हा कुणा कफ़नात जे रडलो आम्ही


त्यांचेच हे उपकार ज्यांनी, झाकले होते मला
झाकती प्रेतास का ते तेव्हा कुठे कळले मला


लाभला एकांत जेव्हा, सरणात त्या माझ्या मला
रोखता आलाच नाही, पूर अश्रूंचा मला


जेव्हा चिता ही आसवांनी, माझी विझाया लागली
चिंता कसा जळणार आता, ह्याचीच वाटू लागली.

17]पत्त्यांचा खेळ
मारतो राजास एक्का, नहिल्यास दहीला मारतो
कल्पनेचे खेळ सारे, कोणी कुणा ना मारतो
पाहता कोणात काही नाही कुठेही वेगळे
सारेच तुकडे कागदाचे, छाप नुसते वेगळे

आता जरासा रंग काही खेळास येऊ लागला
पत्यातला राजा स्वतःला राजाच मानू लागला
राणीसही जाणिव काही और होऊ लागली
लाजलि नव्हती कधी ती आज लाजू लागली


दिनतेचा खेद आता दुर्रीस होऊ लागला
पंजा म्हणे चौर्र्यास आता श्रीमंत वाटु लागला
विसरून निजरुप नुसत्या नामरुपी गुंतले
भलत्याच कुठल्या अवदसेच्या पाषात आता गुंतले


नुसता उपाधी भेद कोणी राजा नव्हे राणी नव्हे
आणखी सांगु पुढे तो खेळही अमुचा नव्हे
खेळतो दुसराच, त्याला पाहिले नाही कुणी
म्हणती तयाला ईश, म्हणति अल्ला कुणी, येशू कुणी


त्याचा म्हणे हा खेळ, नुसते पत्ते आम्ही पत्यातले
एका परि पत्त्यास कळले मर्म हे पत्यातले
आहे इथे रंगेल कोणी पत्ता असा पत्यातला
आहे जरी पत्यातला तो नाही तसा पत्यातला


नामरूपाचा सतःच्या पत्ताच ना त्याला कधी
ना कशाची खंत होतो राजा कधी, दुर्री कधी
हासतो नुसताच आहे सर्वाहुनी हा वेगळा
आणखी सांगाल काहो वेदांत कोणी वेगळा
18]
हासलो इष्कात नाही रडलो विरहात नाही
रमलो दुःखात आम्ही रंगलो प्रणयात नाही
का आम्ही जन्मास आलो आम्हा कधी कळलेच नाही
मुडद्यापरी जगण्यास येथे आम्हास आता हौस नाही
19]
ना रडू नुसतेच आम्ही ना हाय आम्ही नुसती करू,
आहो शिवाचे भक्त आम्ही 'हे' ही करू 'ते' ही करू.
20]
नुसतेच ना दुनियेत तुमच्या, आलो अम्ही गेलो अम्ही

भगवन तुझ्या दुनियेस काही, देऊनी गेलो अम्ही
शायरी तुला अर्पून गेलो, माझे सर्वस्व ती
दुनिया तुला विसरेल भगवन, ना अम्हा विसरेल ती

~भाऊसाहेब पाटणकर