तुकारामांचे निवडक अभंग

सुंदर तें ध्यान उभे विटेवरी । कर कटावरी ठेवूनियां ॥1॥
तुळसीचे हार गळां कासे पीतांबर । आवडे निरंतर तें चि स्वरूप ॥ध्रु.॥
मकरकुंडलें तळपती श्रवणीं । कंठीं कौस्तुभमणि विराजित ॥2॥
तुका ह्मणे माझें हें चि सर्व सुख । पाहीन श्रीमुख आवडीनें ॥3॥
==============================================

वृक्षवल्ली आम्हा सोयरी वनचरें । पक्षी ही सुस्वरे आरवीती ॥१॥
येणे सुखे रुचे एकांताचा वास । नाही गुण दोष अंगा येत ॥२॥
आकाश मंडप पृथ्वी आसन । रमे तेथे मन क्रिडा करी ॥३॥
कंथा कमंडलू देह उपचारा । जाणवितो वारा अवसरु ॥४॥
हरि कथा भोजन परवडी विस्तार । करुनी प्रकार रुची सेवू ॥५॥
तुका म्हणे होय मनासी संवाद । आपुलाची वाद आपणासी ॥६॥
===============================================
अमृताहूनि गोड नाम तुझे देवा। मन माझे केशवा कां बा नेघे ॥१॥
सांग पंढरिराया काय करू यांसी । का रूप ध्यानासी न येत तुझे ॥२॥
कीर्तनी बैसता निद्रे नागविले । मन माझे गुंतले विषयसुखा ॥३॥
हरिदास गर्जति हरिनामाच्या कीर्ति । नये माझ्या चित्ती नामा म्हणे ॥४॥
===============================================
सावळे सुंदर रूप मनोहर । राहो निरंतर हृदयी माझे ॥१॥
आणिक काही इच्छा आम्हा नाही चाड । तुझे नाम गोड पांडुरंगा ॥२॥
जन्मोजन्मी ऐसे मागितले तुज । आम्हासी सहज द्यावे आता ॥३॥
तुका म्हणे तुज ऐसे दयाळ । धुंडिता सकळ नाही आम्हा ॥४॥
================================================

कन्या सासुरासी जाये,मागे परतोनी पाहे|
तैसे झाले माझ्या जीवा, केव्हा भेटसी केशवा||
चुकिलया माये, बाळ हुरुहुरु पाहे|
जीवनावेगळी मासोळी, तैसा तुका तळमळी||
================================================
रुपे सुंदर सावळा गे माये वेणु वाजवी | वृंदावना गोधने चारिता ॥१॥
रुणझुण वाजवी वेणु | वेधी वेधले आमुचे तनमनु ओ माये ॥२॥
गोधने चारी हती घेऊन काठी |वैकुंठीचा सुकुमार गोपवेषे जगजेठी
वैकुंठीचा सुकुमार गोधने चारीताहे ॥३॥
एका जनार्दनी भुलवी गौळणी | करीती तनुमनाची वोवाळणी वो माये ॥४॥ 
=================================================

येथोनी आनंदू रे आनंदू । कृपासागर तो गोविंदू रे ॥१॥
महाराजाचे राऊळी । वाजे ब्रम्हानंद टाळी ॥२॥
लक्ष्मी चतुर्भुज झाली । प्रसाद घेऊन बाहेर आली ॥३॥
एका जनार्दनी नाम । पाहता मिळे आत्माराम ॥४॥ 
=================================================
नामाची आवडी तोचि जाणा देव| न धरी संदेह काही मनी||
ऐसे मी हे बोलत नाही नेणतां| आनुनि संमता संतांचिया||
नाम म्हणे तया आणीक साधन| ऐसे हे वचन बोलों नये||
तुका म्हणे सुखे पावे य वचनी| ज्याचीं शुद्ध दोन्ही मायेबाप||
=================================================
राजस सुकुमार मदनाचा पुतळा| रविशशिकळा लोपलिया||
कस्तुरी मळवट चंदनाची उटी| रूळे माळ कंठी वैजयंती||
मुगुट कुंडले श्रीमुख शोभलें| सुखाचे ओतले सकळ ही||
कासे सोनसळा पांघरे पाटोळा| घननीळ सांवळा बाइयानो||
सकळही तुम्ही व्हा गे एकीसवा| तुका म्हणे जीवा वीर नाही||
=================================================

येथे कां रे उभा श्रीरामा । मनमोहन मेघश्यामा ॥
काय केली सीतामाई । येथे राही रखुमाई ॥
काय केली अयोध्यापुरी । येथे वसविली पंढरी ॥
काय केली शरयू गंगा । येथे आणिली चंद्रभागा ॥
धनुष्यबाण काय केले । कर कटावरी ठेविले ॥
काय केले वानरदल । येथे मिळविले गोपाळ ॥
रामीरामदासी भाव । तैसा होय पंढरिराव ॥
=================================================
आरंभी वंदीन अयोध्येचा राजा | भक्ताचिया काजा पावतसे ||१||
पावतसे महासंकटी निर्वाणी | रामनाम वाणी उच्चारीता ||२||
उच्चारिता नाम होय पापक्षय | पुण्याचा निश्चय,पुण्यभूमी ||३||
पुण्यभूमी पुण्यवंतासी आठवे |पापिया नाठवे काही केल्या ||४||
काही केल्या तुझे मन पालटेना | दास म्हणे जना,सावधान ||५|| 
=================================================
माझा कुळस्वामी कैलासीचा राजा | भक्ताचिया काजा पावतसे ||१||
पावतसे दशभुजा उचलून | माझा पंचानन कैवारी ||२||
कैवारी देव ,व्याघ्राच्या स्वरूपे | कोपे भूमंडळ जाळू शके ||३||
जाळू शके सृष्टी उघडिता दृष्टी | तेथे कोण गोष्टी आणिकांची ||४||
आणिकांची महती शंकराखालती | वाचविली क्षिती,दास म्हणे ||५||
=================================================
कैवारी हनुमान, आमुचा ॥
पाठीं असतां तो जगजेठी । वरकड काय गुमान
नित्य निरंतर रक्षी नानापरी । धरूनिया अभिमान
द्रोणागिरि करि घेउनि आला । लक्ष्मणप्राणनिधान
दासानुदासा हा भरंवसा । वहातसे त्याची आण 
=================================================
आम्ही काय कुणाचे खातों । श्रीराम आम्हाला देतो
बांधिले घुमट किल्ल्याचे तट । तयाला फुटती पिंपळवट
नाहीं विहीर आणी मोट । बुडाला पाणी कोण पाजीतो
खडक फोडितां सजिव रोडकी । पाहिली सर्वांनी बेडकी
सिंधु नसता तिये मुखीं । पाणी कोण पाजीतो
नसतां पाण्याचे बुडबुडे । सदासर्वदा गगन कोरडें
दास म्हणे जीवन चहुंकडे । घालुनी सडे पीक उगवितो
=================================================
मन हे विवेकें विशाळ करावें । मग आठवावें परब्रह्म ॥
परब्रह्म मनीं तरीच निवळें । जरी बोधें गळे अहंकार ॥
अहंकार गळे संतांचे संगतीं । मग आदि अंतीं समाधान ॥
समाधान घडे स्वरूपीं राहतां । विवेक पाहतां नि:संगाचा ॥
नि:संगाचा संग सदृढ धरावा । संसार तरावा दास म्हणे ॥
================================================
समाधि साधन संजीवन नाम । शांति दया, सम सर्वांभूतीं ॥१॥
शांतीची पैं शांति निवृत्ति दातारू । हरिनाम उच्चारू दिधला तेणें ॥२॥
यम-दम-कळा, विज्ञानेंसी ज्ञान । परतोनि अज्ञान न ये घरा ॥३॥
ज्ञानदेवा सिद्दी-साधन अवीट । भक्ति-मार्ग नीट हरिपंथीं ॥४॥
================================================